Uitkering levensonderhoud, bijstand
Werk gaat voor uitkering. Dat staat in de Participatiewet. Dit betekent dat u eerst zelf moet proberen om betaald werk te vinden. Pas als dat niet lukt, kunt u bij ons een uitkering voor levensonderhoud aanvragen. Dit heet ook wel bijstand.
Lukt het u niet om betaald werk te vinden? Dan kan de Participatiewet helpen om uw kansen op werk te vergroten. Bijvoorbeeld met re-integratie of scholing. Is betaald werk voor u niet mogelijk? Dan kunt u misschien een uitkering levensonderhoud krijgen. Deze uitkering krijgt u totdat u weer werk hebt.
U kunt deze uitkering aanvragen als:
- u volgens de wet in Nederland woont;
- u ouder dan 18 en jonger dan de pensioenleeftijd bent;
- u niet genoeg inkomen hebt om van te leven;
- als er geen andere inkomensregeling is waar u gebruik van kunt maken;
- uw eigen vermogen lager is dan de vermogensgrens die voor u geldt;
- u ons alle informatie geeft die we nodig hebben om uw recht op deze uitkering vast te stellen;
- u zich als werkzoekende inschrijft via werk.nl. Dit moet u doen voordat u de uitkering bij ons aanvraagt.
Bij uw aanvraag doet u bewijsstukken van uw inkomen, eigen vermogen, woning (huur of koopwoning).
Uitkering, oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemers (IOAW)
Bent u voor 1 januari 1965 geboren en na uw 50e verjaardag werkloos geworden? Dan kunt u een uitkering bij ons aanvragen. Dit heet een IOAW uitkering. U krijgt deze uitkering als u niet genoeg inkomen hebt om van te leven. En nadat uw WW-uitkering gestopt is.
- U bent voor 1 januari 1965 geboren en op of na uw 50ste werkloos geworden.
- U kreeg langer dan drie maanden een WW uitkering.
- U kunt nu geen WW uitkering meer krijgen.
- U bent voor 1 januari 1965 geboren en kreeg vanaf uw 50ste een WGA-uitkering (werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten. U krijgt deze uitkering niet meer omdat u nu minder dan 35 % arbeidsongeschikt bent.
- U hebt niet genoeg inkomen om van te leven.
IOW uitkering
Bent u tussen 30 september 2006 en 1 januari 2020* werkloos geworden? En was u op dat moment 60 jaar of ouder? Dan kunt u geen IOAW-uitkering aanvragen. U hebt dan wel recht op een IOW uitkering.
Krijgt u een IOW uitkering? Dan ontvangt u deze tot de AOW-leeftijd van 67 jaar. U kunt tot 1 januari 2020 de IOW-uitkering aanvragen, maar de werkloosheid moet ingaan vóór 1 januari 2020. Als u probeert om na 1 januari 2020 de IOW-uitkering aan te vragen en uw werkloosheid treedt ná 1 januari 2020 in werking, dan geldt deze regeling niet.
* Let op: Als u werkloos bent en recht hebt op de IOW-uitkering, moet u op 1 januari 2020 60 jaar of ouder zijn. Als u op 1 januari 2020 60 jaar of ouder bent, wordt u op 1 januari 2027 67 jaar. Vanaf 1 januari 2027 bestaat de IOW uitkering niet meer.
Arbeidsplicht
Krijgt u een IOAW-uitkering? Dan geldt er een arbeidsplicht. Ook voor uw partner. De arbeidsplicht betekent dat:
- U werk zoekt. U neemt een aanbod voor werk aan.
- U samen met ons werk probeert te krijgen.
- Of u laat zien dat u op een andere manier actief bent.
- U mee werkt aan een onderzoek naar uw mogelijkheden voor werk
Meer informatie over een uitkering
De hoogte van de uitkering en het maximale eigen vermogen ziet u in onderstaande tabel. Onder uw eigen vermogen valt bijvoorbeeld uw spaargeld, een eigen auto of een eigen huis.
Hebt u meer dan € 63.900 aan eigen vermogen in uw woning? Dan kunt u de uitkering levensonderhoud krijgen als een lening.
Dit zijn de normbedragen vanaf januari 2024.
Jonger dan 21 jaar zonder kinderen
- Alleenstaande € 316,94.
- Gehuwden (beiden jonger dan 21) € 633,88.
- Gehuwden (een is jonger dan 21) € 1.233,96.
Jonger dan 21 jaar met kinderen
- Alleenstaande ouder € 316,94.
- Gehuwden (beiden jonger dan 21) € 1.000,69.
- Gehuwd (een is jonger dan 21) € 1.600,77.
Van 21 jaar tot de AOW-leeftijd
- Alleenstaande (ouder) € 1.283,83.
- Gehuwd € 1.834,04.
Vanaf AOW-leeftijd
- Alleenstaand (ouder) € 1.425,76.
- Gehuwd, 1 persoon is ouder dan de AOW-leeftijd € 1.932,32.
- Gehuwden € 1.932,32.
Normen in inrichting
- Alleenstaande of alleenstaande ouder € 406,51.
- Gehuwden € 632,51.
Eigen vermogen
- Vermogen gebonden in woning € 63.900.
- Vermogensgrens alleenstaand € 7.575.
- Vermogensgrens gehuwden, alleenstaande ouder € 15.150.
Individuele inkomenstoeslag
- Alleenstaande € 454.
- Alleenstaande ouder € 584.
- Gehuwden zonder ten laste komende kinderen € 543.
- Gehuwden met ten laste komende kinderen € 699.
Studietoeslag
- 21-jarigen en ouder € 352,80.
- 20-jarigen € 282,23.
- 19-jarigen € 211,67.
- 18-jarigen € 176,40.
- 17-jarigen € 139,35.
- 16-jarigen € 121,71.
- 15-jarigen € 105,84.
- Vrijlating stagevergoeding € 211,67.
In 2024 betalen we de uitkering op de volgende datums uit. De uitkeringen worden op de 5e werkdag van de maand uitbetaald.
- maandag 8 januari
- woensdag 7 februari
- donderdag 7 maart
- maandag 8 april
- dinsdag 7 mei
- vrijdag 7 juni
- vrijdag 5 juli
- woensdag 7 augustus
- vrijdag 6 september
- maandag 7 oktober
- donderdag 7 november
- vrijdag 6 december
Het vakantiegeld wordt op woensdag 14 juni uitbetaald.
Woont u samen met anderen in een woning? En betaalt u samen de kosten van uw huishouden? Dan krijgt u een lagere uitkering. Dit noemen we de kostendelersnorm.
Voor wie geldt de kostendelersnorm?
- Als u ouder bent dan 27 jaar.
- U woont samen met een partner.
- U woont samen met een volwassen kind.
- U woont samen met iemand anders en u deelt samen de kosten van uw huishouden.
Wie tellen niet mee voor de kostendelersnorm?
- Jongeren tot 27 jaar.
- Jongeren die een opleiding volgen en studiefinanciering of een tegemoetkoming in de studiekosten krijgen.
- Jongeren die een beroepsbegeleidende leerweg volgen. Dit noemen we ook wel BBL studenten.
- Mensen die een kamer huren met een commercieel huurcontract en een normale (commerciële) huurprijs betalen.
Let op: hebt u een bijstandsuitkering en verhuurt u een kamer? Dan trekken we het geld dat u voor de huur krijgt van uw uitkering af.
Hoe werkt de kostendelersnorm?
Hoe meer volwassenen in 1 woning wonen, hoe lager de uitkering. Het maakt dan niet uit hoeveel inkomen de andere bewoners hebben.
| Aantal kostendelers per woning | Bijstandsnorm per persoon | Totale bijstandsnorm per huishouden |
|---|---|---|
| Eén volwassene (alleenstaande) | 70 % van de uitkering voor een huishouden | 70% |
| Twee kostendelers | 50 % van de uitkering per huishouden | 100% |
| Drie kostendelers | 43,33 % van de uitkering per huishouden | 130% |
| Vier kostendelers | 40 % van de uitkering per huishouden | 160% |
| Vijf kostendelers | 38 % van de uitkering per huishouden | 190% |
| NB. Hierbij staat 100 % voor de bijstandsuitkering voor echtparen en samenwonenden. | ||
Toelichting bij tabel
Wonen er twee volwassenen in een huis en geldt de kostendelersnorm, dan krijgen beide bijstandsgerechtigden ieder een uitkering van maximaal 50 % van de bijstandsuitkering. Samen ontvangen ze een volledige bijstandsuitkering voor gehuwden. Voor drie kostendelers geldt dat ze ieder 43,33 % krijgen en samen een uitkering die 130 % van een bijstandsuitkering voor gehuwden bedraagt.
Uitkering alleenstaande ouders
- Bent u een alleenstaande ouder voor wie de kostendelersnorm geldt? Dan ontvangt u een uitkering die gelijk is aan de uitkering voor een alleenstaande. Daarnaast kunt u in aanmerking komen voor een hoger kindgebonden budget van de Belastingdienst. Bent u een alleenstaande ouder en hebt u geen toeslagpartner, dan krijgt u wellicht een extra bedrag van de Belastingdienst.
- Hebt u als alleenstaande ouder geen kindgebonden budget en wilt u nagaan of u recht hebt op deze toeslag hebt, kijk dan op belastingdienst.nl en maak met de rekenhulp een proefberekening.
- Hebt u nog geen kindgebonden budget en wilt u dit aanvragen, dan kunt u dit doen via belastingdienst.nl.
- Wilt u daarbij ook gebruik maken van de regeling van de alleenstaande ouderkop, dan kunt u nagaan of u een toeslagpartner hebt.
Binnen 8 weken hoort u van ons
Hebt u een uitkering aangevraagd? Dan hebt u daarna eerst een intakegesprek met onze klantmanager. Dit gesprek is nodig om te na te gaan of u recht op bijstand hebt. Binnen 8 weken hoort u of u recht op de uitkering hebt. We laten het u weten als dit niet binnen 8 weken lukt.
Het kan zijn dat er bij uw aanvraag nog stukken missen. Dit kan betekenen dat we uw aanvraag niet op tijd kunnen afhandelen. In dat geval krijgt u wat langer de tijd om deze stukken aan te leveren.
Bent u het niet eens met ons besluit?
U krijgt van ons een schriftelijk besluit op uw aanvraag. Dit heet een beschikking. Het kan zijn dat u het niet eens bent met ons besluit. Dan kunt u bij het college van burgemeester en wethouders een bezwaar indienen. Dit moet binnen 6 weken na de datum van dit besluit. U kunt bezwaar maken via deze website. Maar u kunt het ook via een brief doen.
Krijgt u een uitkering? Dan moet u zelf zoeken naar betaald werk. Of meewerken aan een scholings- of werktraject. Dit heet een arbeids- en re-integratieverplichting.
Hebt u hulp nodig met het zoeken naar werk? Dan kunnen we u helpen. Hoe we dat doen, verschilt per persoon. In de Participatiewet staat duidelijk wat deze arbeids- en re-integratieverplichtingen zijn. Mensen die zich niet aan deze verplichtingen houden, lopen het risico dat we hun uitkering korten.
Dit zijn de arbeidsverplichtingen:
- U zoekt actief naar betaald werk. Dit kunt u doen door u in te schrijven bij uitzendbureaus. Maar ook door vacatures te zoeken in de media en via speciale websites als werk.nl en linkedin.com.
- U zoekt niet alleen werk in uw eigen woonplaats maar ook daarbuiten. Krijgt u werk aangeboden? Dan moet u dit aannemen. Ook al ligt het werk onder uw opleidingsniveau en moet u daarvoor reizen.
Dit zijn de voorwaarden voor het aannemen van werk:
- U reist maximaal 3 uur per dag.
- Krijgt u een contract van minstens 1 jaar? Dan moet u bereid zijn te verhuizen.
Dit zijn re-integratieverplichtingen:
- U werkt mee aan een scholings- of werktraject (re-integratietraject)
Het kan zijn dat u bij het zoeken naar werk hulp en begeleiding kunt gebruiken. Bijvoorbeeld door met een re-integratietraject werkervaring op te doen. Of door om- of bijscholing. Samen met onze klantmanager kijkt u naar wat u nodig hebt. We verwachten wel dat u aan zo’n traject meewerkt. - Alleenstaande ouders en solliciteren
Bent u een alleenstaande ouder van een kind jonger dan 5 jaar? Dan mag u ontheffing vragen van de sollicitatieplicht. Dat betekent dat u tijdelijk niet hoeft te solliciteren. Maar u moet deze periode wel gebruiken om uw kansen op werk te vergroten. Daarom maken we samen met u een plan van aanpak. In dit plan staat wat u gaat doen. Bijvoorbeeld welke opleiding of welke werkstage. Elk half jaar bespreken we met u hoe ver u bent met uw plan van aanpak.
De Participatiewet heeft als doel om zo veel mogelijk mensen normaal te laten werken. Ook mensen met een arbeidsbeperking.
De belangrijkste punten van de Participatiewet zijn:
- De Wet sociale werkvoorziening (Wsw), Wet werk en bijstand (Wwb) en een deel van de Wajong vallen onder 1 regeling.
- Inwoners die niet kunnen werken, bieden wij inkomensondersteuning.
Vanaf 1 januari 2015 zijn wij verantwoordelijk voor alle nieuwe instroom van inwoners met arbeidsvermogen.
De instroom in de Wsw is per 1 januari 2015 gestopt.
De Wajong blijft bestaan voor de doelgroep die op 31 december 2014 Wajong ontving en voor jonggehandicapten zonder duurzaam arbeidsvermogen. Jonggehandicapten met arbeidsvermogen behoren vanaf 1 januari 2015 tot onze verantwoordelijkheid.
Werkgevers worden meer gestimuleerd om arbeidsgehandicapten in dienst te nemen, bijvoorbeeld met extra banen en loonkostensubsidie.
Krijgt u een bijstandsuitkering of bijzondere bijstand? Dan hebt u een inlichtingenplicht. Dit betekent dat u het ons op tijd moet laten weten als uw inkomen, eigen geld of situatie verandert. Bijvoorbeeld als u gaat trouwen of samenwonen. Of als u gaat scheiden of studeren. Maar u moet het ons ook laten weten als u op vakantie wilt gaan of een auto koopt.
Bent u getrouwd of woont u samen? Dan geldt de inlichtingenplicht voor u samen en maar ook voor u en uw partner.
Wilt u iets aan ons doorgeven? Klik dan op de knop hieronder.
Wat moet u melden?
Veranderingen in de leefsituatie van u en/of uw partner.
Voorbeelden:
- U gaat trouwen of u gaat een geregistreerd partnerschap aan.
- U gaat samenwonen of een gezamenlijke huishouding voeren.
- Er komt iemand bij u in huis wonen.
- U gaat scheiden.
- Een huisgenoot/kind/partner gaat op een ander adres wonen.
- U gaat verhuizen (vermeld uw nieuwe adres en per welke datum u verhuist).
- Er is een kind geboren.
- Uw kind is bij u komen wonen of is vertrokken.
- U verblijft tijdelijk op een ander adres: ziekenhuis, verpleeghuis, detentie, afkickcentrum (meld de periode en stuur,zo mogelijk een bewijsstuk mee).
- Iemand op uw adres is overleden.
Vakantie/verblijf in het buitenland
- U mag maximaal vier weken met vakantie of in het buitenland verblijven met behoud van uitkering.
- Een verblijf in het buitenland moet u altijd vooraf melden, of dat verblijf nu korter of langer dan vier weken is.
- Een vakantie in Nederland van meer dan vier weken moet u ook vooraf melden.
Werk/studie
Voorbeelden:
- U gaat aan het werk of
- U bent gestopt met werken
- U bent meer of minder gaan werken
- U bent begonnen met een studie, opleiding of re-integratietraject
- U bent gestopt met een studie, opleiding of re-integratietraject
- Er is iets gewijzigd in/bij uw studie, opleiding of re-integratietraject.
Let op: wijzigingen rondom studie moet u ook doorgeven voor uw thuiswonende kinderen tot 27 jaar.
Inkomen
Voorbeelden:
- Uw inkomen/het inkomen van uw partner is ten opzichte van vorige maand gewijzigd
- U of uw partner gaat/is gaan werken
- U of uw partner ontvangt een uitkering, alimentatie, kostgeld, huur
- U hebt een (voorlopige) teruggaaf inkomstenbelasting van de Belastingdienst ontvangen.
Vermogen
Voorbeelden:
- U hebt een schenking/gift/erfenis gekregen
- U hebt een auto/motor gekocht/verkocht
- U hebt een woning gekocht/verkocht
- U hebt een uitkering van de verzekering ontvangen
- U hebt een uitkering ontvangen uit de afkoop van een pensioen
- U hebt aandelen/obligaties gekocht/verkocht
- U hebt een (geld)prijs gewonnen
Hebt u hulp nodig bij het online invullen? Neem dan contact op met het Loket Samenleving en Zorg via telefoonnummer (0111) 452 280.
Voor het doorgeven van veranderingen van inkomen, vermogen en/of leefsituatie kunt u gebruikmaken van:
- De knop "Wijziging doorgeven" hierboven.
- Het statusformulier. Dit overzicht krijgt u twee keer per jaar als u naast uw uitkering geen (maandelijks wisselende) inkomsten hebt. Dit overzicht laat uw gegevens zien zoals die bekend bij de gemeente. Veranderingen in uw inkomen, vermogen en/of leefsituatie kunt u op dit formulier aangeven. U bent verplicht het statusoverzicht in te vullen, ook als er niets veranderd is.
- Maandelijks inkomstenbriefje (rofje). Hebt u naast uw uitkering nog andere inkomsten, die wisselen, dan ontvangt u van ons maandelijks een inkomstenbriefje. Voeg bij het ingevulde inkomstenbriefje een kopie van de loonstrook of uitkeringsspecificatie. Stuur dit vóór de eerste werkdag van de volgende maand terug.
Gevolgen te laat doorgeven van wijzigingen
Om uw recht op uitkering (maandelijks) vast te kunnen stellen, moet u wijzigingen zo snel mogelijk doorgeven. Wacht daar niet mee, want dat kan gevolgen hebben voor uw uitkering. Blijkt namelijk dat u te veel uitkering hebt ontvangen, dan moet u dit teveel terugbetalen. Daarnaast kunt u een boete krijgen.
Geef wijzigingen gelijk door. Twijfelt u of bepaalde informatie van belang is voor uw uitkering? Neem dan contact op met het Loket Samenleving en Zorg via telefoonnummer (0111) 452 280. Dit loket is bereikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 8.30 en 12.30 uur. Dit voorkomt dat u later beschuldigd wordt van het plegen van fraude.
Misbruik van uitkering
Het is belangrijk dat mensen die een uitkering nodig hebben, deze ook krijgen. Daar hoort ook bij dat wij actie ondernemen als iemand zonder goede reden een uitkering krijgt. Dit heet fraude. We doen veel om fraude met uitkeringen tegen te gaan.
Krijgt iemand zonder goede reden een uitkering? Dan stoppen we de uitkering gelijk. Het te veel ontvangen geld moet worden terugbetaald. Ook kunnen we een boete geven.
Hoe sporen we fraude op?
Vraagt u een uitkering bij ons aan? Dan controleren we uw gegevens om zeker te zijn dat u ook recht op deze uitkering hebt. Dit doen we bijvoorbeeld door de gegevens van andere instanties na te gaan. Denk daarbij bijvoorbeeld aan gegevens van het Kadaster, de Kamer van Koophandel en de Basisregistratie Personen (BRP). Ook werken we samen met Suwinet en het Inlichtingenbureau om gegevens over de uitkering te vergelijken met gegevens van andere instanties, zoals het UWV Werkbedrijf, de Dienst Uitvoering Onderwijs, de Justitiële Informatiedienst en de Belastingdienst.
We controleren dit elke maand. Ook onderzoeken we tips van vermoedelijke fraude.
Wilt u fraude melden?
Als u vermoed dat iemand misbruik maakt van zijn uitkering, dan kunt u dit melden. Dit kan via de pagina 'Uitkeringsfraude melden'. U kunt uw melding ook anoniem doen.
Wilt u een bijstandsuitkering aanvragen? Dan moet u de Nederlandse taal goed kennen. Kent u de Nederlandse taal niet goed genoeg? Dan moet u het zo snel mogelijk leren. Dit staat in de Wet Taaleis (Participatiewet).
Kunt u in het Nederlands spreken, schrijven en lezen? Dan hebt u meer kans op werk. Hebt u een bijstandsuitkering of wilt u die aanvragen? Dan moet u er alles aan doen om zo snel mogelijk (betaald) werk te vinden. Daarom is het belangrijk dat u de Nederlandse taal goed kent.
Wat is de taaleis?
De taaleis betekent dat u:
- een gesprek in het Nederlands kunt hebben en begrijpen;
- makkelijke teksten kunt lezen, schrijven en begrijpen. U kent de Nederlandse taal op het niveau van groep acht van de basisschool.
U haalt de taaleis als u in Nederland onderwijs hebt gevolgd. Bijvoorbeeld:
- basisonderwijs
- voortgezet onderwijs (vmbo, mbo, havo, vwo)
- praktijkonderwijs
- voortgezet speciaal onderwijs
- volwassenenonderwijs
- inburgeringstraject
Documenten van school of een cursus
Met deze documenten laat u zien dat u de Nederlands taal kent of Nederlandse les volgt.
- een schooldiploma
- een schoolrapport
- een inschrijvingsbewijs voor een taalcursus
Uitnodiging taaltoets
Hebt u deze documenten niet? Dan krijgt u een uitnodiging voor een taaltoets. Deze taaltoets is gratis. U krijgt dan:
- een leesopdracht;
- een schrijfopdracht;
- een luisteroefening met vragen.
Vragen?
Hebt u vragen? Dan kunt u bellen naar ons loket Samenleving en zorg. Het telefoonnummer is (0111) 452 280 of e-mail. Dit kan van maandag tot en met vrijdag tussen 08.30 en 12.30 uur.
Let op! Het is momenteel erg druk. Hierdoor kan er een langere wachtrij zijn aan de telefoon. Wij vragen hiervoor uw begrip.