Transitievisie Warmte Schouwen-Duiveland

We gaan niet van de één op de andere dag van het aardgas af. We doen dit stap voor stap en we doen het samen. Daarom hebben we samen met de maatschappelijke partners uitgangspunten voor  het aardgasvrij maken van het eiland afgesproken.

Dit zijn de uitgangspunten:

1. Iedereen kan meedoen: we streven naar haalbare en betaalbare oplossingen voor alle inwoners. Daar kunnen we provinciaal en lokaal aan bijdragen door uit te gaan van de laagste maatschappelijke kosten.
2. We gaan voor een eerlijke en sociale transitie: we gaan zorgvuldig en stapsgewijs te werk, we houden rekening met individuele situaties of knelgevallen en zoeken naar de beste oplossing voor iedere situatie. De warmtetransitie mag geen energiearmoede veroorzaken of versterken en waar mogelijk moet de transitie deze zelfs verminderen.
3. Inwoners willen meedoen: voldoende draagvlak is cruciaal aangezien de warmtetransitie tot achter de voordeur zal komen. We geven gehoor aan ideeën en bieden ruimte aan eigen initiatieven. We streven naar een zo hoog mogelijk wooncomfort als belangrijke randvoorwaarde voor draagvlak en deelname aan de warmtetransitie.
4. Partijen zijn tevreden over de manier en mate van samenwerken: een robuust samenwerkingsverband als fundament voor de transitie geeft de visie draagkracht en is essentieel om er uiteindelijk voor te zorgen dat uitgesproken ambities realiteit worden.
5. We maken optimaal gebruiken van de kracht van Zeeuwse samenwerking, maar zetten in op lokaal maatwerk en eigenaarschap. De warmtetransitie vraagt om maatwerk op lokaal niveau, want: geen gemeente is hetzelfde. Dit lokale vraagstuk biedt ruimte voor lokaal eigenaarschap en oplossingen door en voor de inwoners van een gemeente.
6. We zetten beweging in gang: quick-wins voor draagvlak en motivatie. Om ervoor te zorgen dat we in beweging komen, hebben we aandacht voor quick-wins. Deze snelle resultaten geven ons energie en motivatie en vergroten het draagvlak.
7. We streven naar een zo laag mogelijke maatschappelijke impact en zo hoog mogelijke maatschappelijke meerwaarde: Dat de warmtetransitie impact gaat hebben op onze omgeving is een feit maar wát de maatschappelijke impact zal zijn, hebben we zelf in de hand. We sturen op een zo laag mogelijke maatschappelijke impact en zo hoog mogelijk maatschappelijke meerwaarde.

Voor een uitgebreide toelichting op de uitgangspunten kijk dan in de Transitievisie Warmte (pdf, 2 MB) en bijlagen (pdf, 3 MB). 

Een belangrijk onderdeel van de Transitievisie Warmte is het in kaart brengen van de verschillende manieren om woningen op een duurzame manier te verwarmen en de kansen voor die opties. Dit als alternatief voor aardgas. Woningen gaan in twee stappen van het aardgas af. We besparen eerst de vraag naar aardgas. Dit doen we door onder andere te isoleren en elektrisch te koken. Daarna vervangen we het aardgas voor een duurzame warmteoptie. 

Er zijn een aantal oplossingen waarmee we aardgas duurzaam kunnen vervangen. En waarmee we woningen dus op een duurzame manier kunnen verwarmen. We zetten ze hier voor u op een rij:

Warmtenet: een gezamenlijke oplossing voor de hele buurt

Met een warmtenet kun je een hele wijk, buurt of flat in één keer aardgasvrij maken. Er moet dan wel een geschikte warmtebron zijn om het warmtenet te voeden, zoals aardwarmte, energie uit water (aquathermie), energie uit de bodem (geothermie) of restwarmte.

Volledig elektrisch: een individuele warmtepomp per woning

Bij volledig elektrische oplossingen wordt gewerkt met een (hybride) warmtepomp per woning. Bij voorkeur in combinatie met zonnepanelen voor het opwekken van de benodigde elektriciteit. Een voorwaarde hiervoor is nog wel dat de woning zeer goed is geïsoleerd.

Hybride: besparen en op termijn duurzaam gas

Voor woningen waar de eerste twee alternatieven niet haalbaar zijn, is duurzaam gas in beeld. Dit is groen gas of in de toekomst mogelijk waterstof. Als een eerste stap zetten we hier in op besparen. Dit om het weinige duurzame gas dat op termijn beschikbaar komt zo effectief mogelijk in te zetten.

Maatwerkoplossingen voor bedrijventerreinen

Bedrijventerreinen mogen ook geen aardgas meer gebruiken na 2050. Voor bedrijventerreinen is er geen standaard aanpak. Daarom is maatwerk nodig. Dat betekent dat we per bedrijf of bedrijventerrein gaan kijken welke warmteopties het beste is.

Nog onduidelijk: sowieso besparen en later aardgasvrij

Voor sommige woningen is de warmteoptie nog niet duidelijk. Dit omdat de kosten voor volledig elektrisch en warmtenet heel dicht bij elkaar liggen. In deze wijken wordt ingezet op besparing. Of in deze buurten een warmtenet komt is afhankelijk van de beschikbaarheid van warmtebronnen en de mate waarin we de warmtevraag kunnen organiseren.

Op heel Schouwen-Duiveland

Alle woningen op Schouwen-Duiveland moeten goed geïsoleerd worden. Zo beperken we samen het gebruik van aardgas. Daarnaast kiest elke inwoner zélf een warmteoplossing, die past bij de persoonlijke situatie. Voor inwoners van huurwoningen gaat de woningbouwvereniging hierover. Voor sommige woningen gaan we op zoek naar speciale oplossingen (maatwerk). Daarom zullen er ook in de buurten onderlinge verschillen zijn.

Kijk voor een uitgebreide toelichting in de Transitievisie Warmte (pdf, 2 MB) en bijlagen (pdf, 3 MB). 

Transitiekaart Schouwen-Duiveland

Dit is de transitiekaart voor de gemeente Schouwen-Duiveland. Het meest voorkomende transitiepad op Schouwen-Duiveland is het transitiepad van hybride warmtepompen en lokale aardgasvrije opties. Dit is de gele kleur.

Voor Schouwen-Duiveland is een transitiekaart ontwikkeld, Deze kaart is onderdeel van de Transitievisie. Voor de verschillende buurten en dorpen in onze gemeente hebben we een pad uitgestippeld. Hierin staat welke stappen we samen (inwoners en de gemeente) kunnen nemen naar een aardgasvrije toekomst. 

De transitiekaart geeft een voorlopig beeld welke stappen genomen kunnen worden om de woningen in Schouwen-Duiveland duurzaam te verwarmen. Op Schouwen-Duiveland zien we dat de gebouwde omgeving vooral bestaat uit kleine kernen en buitengebieden. Kenmerkend voor kleine kernen en buitengebieden in Zeeland is de diversiteit van de bebouwing en het relatief grote aandeel vooroorlogse bebouwing. Schouwen-Duiveland kenmerkt zich door het hoge aantal monumenten.

Het grootste deel van Schouwen-Duiveland heeft dan ook een gele kleur. Dit is de kleur van de hybride warmtepompen en lokale gasvrije opties. Naast isolatie, ventilatie en elektrisch koken, beginnen we in deze buurten met de overstap naar hybride warmtepompen. Een hybride warmtepomp is een warmtepomp met een cv-ketel ernaast voor koude dagen en voor warm tapwater. Naast hybride warmtepompen zullen ook elektrische warmtepompen en kleinschalig collectieve opties een rol spelen. In Schouwen-Duiveland zijn er een aantal buurten met andere transitiepaden. Het oranje transitiepad gaat inzetten op energiebesparing en warmteopties periodiek herijken. Het paarse transitiepad is bedoeld voor bedrijventerreinen. Er is maatwerk nodig voor bedrijfsbebouwing. 

De gestippelde lijnen zijn aandachtsgebieden op het eiland. De woningen binnen de gestippelde cirkels hebben een afwijkende warmteoptie dan het transitiepad van de buurt. Zo kunnen een aantal woningen, die al beter geïsoleerd zijn, elektrisch verwarmen en sommige woningen zijn al van het aardgas af. Recreatiegebieden, bedrijventerreinen en glastuinbouw zijn ook een aandachtsgebied binnen een buurt. Deze gebouwen gaan namelijk vaak anders van het aardgas af dan woningen. De groene stip is een biomassa-installatie.

De warmtetransitie is complex en wordt niet van de ene op de andere dag uitgevoerd. Er zijn aanpassingen aan gebouwen en infrastructuur nodig, er zijn duurzame energiebronnen nodig, en er komen grote investeringen bij kijken. Deze transitie vraagt ook om nieuwe vormen van samenwerken met gebouweigenaren, met inwoners en met het bedrijfsleven en andere partijen lokaal en regionaal.

Verschillende transitiepaden vragen om verschillende type aanpakken. In Schouwen-Duiveland onderscheiden we een doelgroepenaanpak en een gebiedsgerichte aanpak. Daarnaast zetten we in op communicatie, participatie, financiering en samenwerking.

• Doelgroepenaanpak: Een doelgroepen aanpak is bedoeld om individuele gebouweigenaren, bedrijven, recreatiebedrijven en VVE’s te faciliteren en motiveren bij de keuzes die zij moeten maken voor het nemen van individuele stappen zoals isolatie of een warmtepomp.
• Gebiedsgerichte aanpak: Naast de kansen om op basis van doelgroepen stappen te maken in de transitie, liggen er ook nadrukkelijk mogelijkheden om gebiedsgericht aan de slag te gaan. Daarnaast is een gebiedsgerichte aanpak een welkome aanvulling op een doelgroepenaanpak, omdat je op een gebied meer grip hebt als gemeente en partners, waarmee de besparingsdoelstellingen voor 2030 haalbaarder worden. Vanuit het Klimaatakkoord zijn zogenaamde uitvoeringsplannen bestempeld als middel om gebiedsgericht te werken. Een voorbeeld van de gebiedsgerichte aanpak is de wijk Malta in Zierikzee waar de gemeente met de woningbouwcorporatie Zeeuwland, energie coöperatie Zeeuwwind en inwoners uit de wijk kijken naar de mogelijkheden voor aardgasvrije opties voor de wijk.
• Communicatie: Communicatie met inwoners is een cruciaal onderdeel voor een succesvol verloop van de warmtetransitie. Het onderwerp leeft onder inwoners, omdat de bijbehorende werkzaamheden en aanpassingen zich voor een deel achter de voordeur afspelen. Bij communicatie zetten we in op de volgende punten: periodiek communiceren, over nut en noodzaak, heldere en toegankelijke informatie, één loket voor inwoners en ondernemers, de adressentool en uitwisseling van goede voorbeelden.
• Participatie: We zorgen dat inwoners en ondernemers voldoende betrokken worden in de warmtetransitie (burgerparticipatie). Maar andersom zullen er ook steeds meer initiatieven vanuit inwoners en organisaties ontstaan waarbij een samenwerking met de gemeente gezocht wordt (overheidsparticipatie). We faciliteren een actieve inwonersgroep bestaande uit actieve inwoners, vertegenwoordigers van dorps-, stads- en wijkraden en andere organisaties.
• Financiering: Om inwoners te ondersteunen bij het isoleren van de woningen zetten we de isolatiesubsidie van Schouwen-Duiveland voort. We zorgen voor laagrentende leningen voor inwoners en ondernemers die duurzame maatregelen willen nemen. Verder ondersteunen we collectieve inkoopacties.
• Samenwerking: We zetten de samenwerking met de andere Zeeuwse gemeenten en partijen voort en benutten elkaars kennis en expertise. Op lokaal niveau werken we met met andere organisaties en overheden samen in de lokale projectgroep. We faciliteren een bewonersgroep met actieve deelnemers vanuit de samenleving (actieve burgers/ dorps-, stad- en wijkraden en andere organisaties). Voor de verduurzaming van bedrijven werken we samen met de betreffende ondernemersverenigingen.

Een uitgebreide toelichting vindt u in onze Transitievisie Warmte (pdf, 2 MB) en bijlagen (pdf, 3 MB).

Voor de overstap naar aardgasvrij wonen kiest u het best een logisch moment. Dat maakt de overstap het makkelijkst en meest betaalbaar. Voor de meeste huizen is het logisch om de overstap stap voor stap te doen.

Hebt u bijvoorbeeld plannen om uw keuken te vernieuwen? Kies dan voor koken op inductie. Bent u van plan om uw huis te verbouwen? Of wilt u comfortabeler wonen? Denk dan ook meteen aan isolatie. Gaat u de kozijnen schilderen? Kijk dan zeker of HR++ glas mogelijk is.

Heeft u al een goed geïsoleerd huis? Denkt u dan ook eens na over een warmtepomp. Ook kunt u zonnepanelen op uw dak leggen en zo uw eigen energie opwekken. Op deze manier begint u alvast met de voorbereidingen voor aardgasvrij wonen. Op onze website vindt u meer informatie over maatregelen die u kunt nemen. 

Handige adressentool

Zelf zien wat op dit moment de beste duurzame verwarmingsoptie voor uw woning of pand is? Kijk dan op deze handige adressentool.

Inwonerscollectief Energietransitie

In het kader van de Transitievisie Warmte is een aantal betrokken inwoners een bewonerscollectief gestart. Het collectief wil ervaringen uitwisselen die helpen om stappen in deze energietransitie te zetten. Wilt u meedoen of meer informatie? Stuur dan een mail naar bewonerscollectief@energiesd.nl.