Nota Grondbeleid Schouwen-Duiveland - Samenvatting

De nota grondbeleid Schouwen-Duiveland is op 12 december 2024 vastgesteld door de gemeenteraad. De onderstaande samenvatting geeft in het kort weer welke grondpolitiek de gemeente Schouwen-Duiveland wil voeren en welke inzet hiervoor is vereist. 

Er is veel beweging op de huizenmarkt. Er zijn nog steeds te weinig huizen die passen bij wat mensen nodig hebben. Vooral betaalbare huizen zijn moeilijk te vinden. De regering wil daarom zorgen dat er sneller nieuwe huizen worden gebouwd. Ze helpt gemeenten om hun plannen slimmer aan te pakken en vraagt hen om meer de leiding te nemen.

Deze zaken hebben invloed op wat de gemeente kan doen om haar plannen voor de ruimte goed uit te voeren. Schouwen-Duiveland wil meer controle krijgen over de bouw van (betaalbare) huizen. Zo willen ze het tekort aan goede woningen in de dorpen oplossen.

Ook wil de gemeente ruimte geven aan bedrijven, maar zonder dat het mooie landschap er slechter van wordt. Tegelijkertijd zijn er ook plannen nodig voor duurzaamheid en het overstappen op schone energie.

Voor al deze plannen is grond nodig, en die is schaars. Het gaat om grond van de gemeente en van andere eigenaren. Daarom is het belangrijk dat de gemeente hier duidelijke keuzes in maakt en de leiding neemt. En dat wil de gemeente ook doen.

Voor deze taak is een grondbeleid nodig dat goed past bij wat de gemeente wil doen. Het moet kunnen meebewegen met veranderingen in de markt. En het moet helpen om de plannen uit bijvoorbeeld het raadsakkoord, het collegeakkoord, de dorps- en stadsvisies en de plannen voor het buitengebied waar te maken.

Het grondbeleid moet ook zorgen voor een goede balans, zodat de gemeente haar eigen karakter houdt.

Met het nieuwe grondbeleid kijkt Schouwen-Duiveland bij elk ruimtelijk plan goed welke rol het beste past. Op basis daarvan kiest de gemeente welke middelen ze inzet om het plan uit te voeren. De gemeente kijkt dan naar wat het oplevert voor de samenleving en naar de risico’s van het plan.

Soms kiest de gemeente voor een plan dat vooral financieel het meeste oplevert. In andere gevallen is een plan beter als het vooral goed is voor de inwoners en de omgeving, ook als het minder geld opbrengt. In het nieuwe beleid wordt deze keuze duidelijker en beter vastgelegd.

Deze nieuwe nota grondbeleid is geschreven op basis van de nieuwe Omgevingswet en de veranderingen uit jurisprudentie en regelgeving. 

“Het nieuwe grondbeleid is praktisch, goed te gebruiken en klaar voor de toekomst."

1. Grondbeleid als middel om gemeentelijke ambities waar te maken
   Grondbeleid is geen doel op zich, maar helpt om keuzes te maken over hoe de gemeente met grond omgaat. Het is een hulpmiddel om plannen van de gemeente, zoals de omgevingsvisie en andere doelen, uit te voeren.
2. Dynamisch grondbeleid
   Bij elk bouwplan kijkt de gemeente welke aanpak, of welke rol, en welke inzet het beste past. We hanteren hierbij de routekaart met afwegingskaders als een soort stappenplan dat helpt bij het maken van keuzes. De gemeente heeft als voorkeur een actieve houding met de daarbij behorende rollen (actief grondbeleid of actief faciliterend grondbeleid). De gemeente kiest meestal voor een actieve rol. Dat betekent dat ze zelf grond aankoopt of meedenkt en helpt om plannen mogelijk te maken.
3. Grondaankoop
   De gemeente gebruikt prijzen die passen bij de markt. Ze laat de waarde van de grond bepalen met een taxatie, zodat de prijs eerlijk is. Daarbij maakt de gemeente verschil tussen grond kopen voor later (strategisch) en grond kopen voor een concreet plan (planmatig).
4. Gronduitgifte
   Gronduitgifte geschied transparant, met respect voor jurisprudentie, en aan de hand van marktconforme grond- en uitgifteprijzen. De gemeente geeft grond op een eerlijke en duidelijke manier uit. Ze houdt zich daarbij aan de regels van de wet en gebruikt prijzen die passen bij de markt.
5. Grond- en uitgifteprijzen
   De gemeente stelt jaarlijks een grondprijzenbrief op.
6. Anterieure overeenkomst en kostenverhaal
   De gemeente is verplicht om de te maken klosten in rekening te brengen. Dat legt ze het liefst vast in een overeenkomst (anterieure overeenkomst) met de projectontwikkelaar, nog vóór het plan wordt uitgevoerd.
7. Financieel
   Bij de grondexploitaties beperkt de gemeente de risico’s en past de BBV-regels toe (Besluit, Begroting en Verantwoording).
8. Rolverdeling college en raad
   De raad stelt met de nota grondbeleid de kaders voor het grondbeleid vast. Het college voert het grondbeleid uit en legt aan de raad verantwoording over de uitvoering af.

Op dit moment wordt gewerkt aan het herzien van de Nota Kostenverhaal. In de Nota Grondbeleid staat hoe de gemeente met grond omgaat. De Nota Kostenverhaal gaat dieper in op het financiële deel daarvan.

Bij de ontwikkeling van een gebied is het wettelijk verplicht dat de gemeente haar kosten verhaalt op de persoon of organisatie die het plan indient. In de Nota Kostenverhaal staat hoe die kosten worden berekend en verdeeld over het gebied.

De verwachting is dat de gemeenteraad de nieuwe nota kostenverhaal in het najaar van 2025 vaststelt.

De volledige Nota Grondbeleid is beschikbaar op de afdeling Ruimte en Milieu via de clusters Grondbedrijf en Ontwikkelingsbedrijf. Op verzoek is de Nota Grondbeleid toe te sturen.